Pytania i odpowiedzi

Jak ustawić termostat na grzejniku, żeby zaoszczędzić?
Zbliżająca się zima będzie wiązać się z wyższymi niż zwykle rachunkami za ogrzewanie.
Szukając sposobów na oszczędzanie, należy zacząć od grzejników. Dobrze ustawiony
termostat grzejnikowy to klucz do sukcesu. Co oznaczają cyfry na termostacie kaloryfera i jak
utrzymać w domu komfortową temperaturę, nie płacąc więcej za rachunki.

Jak działa termostat na grzejniku?
Zrozumienie tego, jak działa termostat, nie jest skomplikowane. Składa się on z dwóch
elementów: głowicy termostatycznej i zaworu przygrzejnikowego. W głowicy zostaje
umieszczona substancja albo ciecz, która reagując na temperaturę, zmienia swoją objętość.
Pozwala to na blokowanie zaworu przygrzejnikowego.
W momencie, gdy w pomieszczeniu spada temperatura, to zawartość głowicy kurczy się, aby
gorąca woda mogła swobodnie przepłynąć do grzejnika. Termostat grzejnikowy wyczuwa
również wzrost temperatury i wtedy substancja lub ciecz z głowicy rozpręża się, blokując
dopływ wody do grzejnika.

Co oznaczają cyfry na termostacie grzejnikowym?
Na grzejniku umieszcza się zazwyczaj skalę od 0 do 5, gdzie każda liczba pełni inną funkcję.
Wiele osób jednak o tym nie wie i nadal używa termostatu grzejnikowego
nieprawidłowo. Błędnym założeniem jest, że ustawienie kaloryfera na 0 oznacza jego
wyłączenie, a na 5 szybsze nagrzanie pomieszczenia.
Cyfry na termostacie grzejnikowym oznaczają konkretne temperatury, do jakich
nagrzewa się pomieszczenie po wybraniu odpowiedniego trybu.

Śnieżynka lub poziom 0 na termostacie grzejnikowym
To ustawienie wcale nie oznacza, że nasz kaloryfer jest wyłączony. Cyfra 0 na termostacie
grzejnikowym lub zastępująca ją w niektórych modelach śnieżynka ma inne zadanie.
Ten tryb zapobiega zamarznięciu wody w grzejnikach i utrzymuje w pomieszczeniu
temperaturę od 6 do 8 stopni Celsjusza.

Poziom 1 na termostacie grzejnikowym
To poziom, który reguluje temperaturę na około 12-13 stopni Celsjusza. Używanie go zaleca
się w przestrzeniach, takich jak klatka schodowa, garaż, piwnica oraz każde inne
pomieszczenie, gdzie konieczne jest noszenie odzieży wierzchniej.

Poziom 2 na termostacie grzejnikowym
Wybranie cyfry 2 na termostacie grzejnikowym to ustawienie temperatury w
pomieszczeniu na poziomie 15-16 stopni Celsjusza. Jest to tryb, zalecany przez
producentów, do używania w nocy, podczas snu.

Poziom 3 na termostacie grzejnikowym
To ustawienie polecane jest do używania w kuchni, salonie oraz pozostałych pokojach
dziennych. Temperatura, którą uzyskuje się w tym trybie, wynosi 18-20 stopni Celsjusza.
Wygląda na to, że będzie to jeden z najczęściej ustawianych poziomów w najbliższym
sezonie grzewczym. 

Poziom 4 na termostacie grzejnikowym
W tym przypadku, termostat grzejnikowy wytwarza temperaturę w pomieszczeniu na
poziomie 22-24 stopni Celsjusza. To ustawienie zazwyczaj stosowane jest w pokojach
dziecięcych i łazienkach.

Poziom 5 na termostacie grzejnikowym
Jest to poziom, którego nie powinno się używać na co dzień. Utrzymuje on temperaturę w
pomieszczeniu, aż w temperaturze 25-28 stopni Celsjusza. Poziom ten stosowany jest
zazwyczaj na basenach, a w domowych warunkach nie sprawdzi się dobrze i jedynie sprawi,
że powietrze w pomieszczeniu będzie suche i gorące. W dodatku to rozwiązanie nie tylko jest
nieekologiczne, ale i niekorzystne dla naszego portfela.

Jaki ustawić termostat grzejnikowy, żeby być eko?
Najlepszym ustawieniem termostatu grzejnikowego będzie wybranie poziomu 3, który
utrzyma w pomieszczeniach temperaturę ok. 20 stopni Celsjusza. Chcąc być eko, warto też
pamiętać o tym, aby wychodząc na dłuższy czas z domu, ustawić termostat grzejnikowy
na poziom 1 lub 2, aby nie pobierać zbędnej energii cieplnej.

Jakich błędów unikać podczas używania termostatu grzejnikowego?
Złe ustawienie poziomu na termostacie grzejnikowym to niejedyny błąd, jaki często
popełniamy. Kolejnym działaniem, które zwiększa rachunki, jest nieprawidłowe wietrzenie
domu.
W sezonie grzewczym najlepiej jest wietrzyć krótko, ale często. Jednak, jeśli zajdzie
potrzeba i nasze okna muszą być otwarte przez dłuższy czas, to należy wtedy ustawić na
termostacie grzejnikowym poziom 0. Zapobiegnie to zbędnemu produkowaniu ciepła, które
i tak nie utrzyma się w pomieszczeniu, ale ucieknie przez okno.
Następnym błędem podczas używania termostatu grzejnikowego, jest zasłanianie
grzejników. Termostat jest bardzo czuły na zmianę temperatury i zasłanianie pracujących
kaloryferów zasłonami, schnącym praniem lub meblami może powodować, że temperatura
będzie mierzona tylko na przestrzeni pomiędzy grzejnikiem, a np. zasłoną. Będzie to
skutkowało tym, że temperatura nie będzie prawidłowo wyregulowana.

1. Jaki budynek może być określony jako w pełni opomiarowany?
    Budynek mieszkalny wielorodzinny w pełni opomiarowany to taki budynek, w którym:
   1) w węźle cieplnym zainstalowano dwa ciepłomierze umożliwiające pomiar ilości ciepła
       przeznaczonego na cele centralnego ogrzewania oraz na cele przygotowania centralnej ciepłej
       wody użytkowej; jeśli w budynku nie ma instalacji centralnej ciepłej wody, to konieczny jest jeden
       ciepłomierz,
   2) instalacja centralnego ogrzewania jest wyposażona w termostatyczne zawory grzejnikowe,
   3) grzejniki centralnego ogrzewania wyposażono w podzielniki kosztów centralnego ogrzewania,
   4) instalacja centralnej ciepłej wody jest wyposażona w wodomierze służące do pomiaru ilości
       ciepłej wody w każdym lokalu oraz w punktach czerpalnych usytuowanych poza lokalami,
   5) instalacja wody zimnej jest wyposażona w wodomierze służące do pomiaru ilości wody zimnej w
       każdym lokalu oraz w punktach czerpalnych usytuowanych poza lokalami,
   6) węzeł cieplny oraz instalacje cieplne i wodne wyposażone są w inne urządzenia umożliwiające
       właściwe funkcjonowanie urządzeń, o których mowa w punktach 1-5.
   7) W przypadku zastosowania ciepłomierzy przeznaczonych do pomiaru ilości ciepła zużywanego
       na cele centralnego ogrzewania w poszczególnych lokalach (lokalowych) przepisy przewidują
       konieczność stosowania ciepłomierza przeznaczonego do pomiaru ilości ciepła zużywanego na
       cele centralnego ogrzewania; w budynku takim nie stosuje się podzielników kosztów centralnego
       ogrzewania. Ww. warunki są określone przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki
       Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
       powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz.U. z 1999 r. nr 15, póz. 140 z
       późniejszymi zmianami).
    
2. Na czym polega zasada działania termostatycznego zaworu grzejnikowego?
    
   Termostatyczny zawór grzejnikowy to zawór grzejnikowy połączony z głowicą termostatyczną. Zadaniem termostatycznego zaworu grzejnikowego jest stabilizowanie temperatury powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu na poziomie wybranym przez użytkownika tego pomieszczenia. Czynność tę umożliwia pokrętło głowicy termostatycznej. W głowicy termostatycznej znajduje się mieszek wypełniony substancją, który samoczynnie zwiększając lub zmniejszając swoją objętość pod wpływem zmieniającej się temperatury powietrza (w sąsiedztwie głowicy), przekazuje ruch tego mieszka na trzpień grzybka zaworu grzejnikowego - powodując przymknięcie lub otwarcie przepływu czynnika grzejnego przez ten zawór. Zwykle konstrukcja termostatycznego zaworu grzejnikowego pozwala na stabilizację temperatury powietrza z dokładnością ± 0,5°C (np. ustawienie pokrętłem wartości odpowiadającej temperaturze 20°C spowoduje, że rzeczywista temperatura powietrza w pomieszczeniu - w otoczeniu głowicy - będzie się zmieniać w przedziale od 19,5°C do 20,5°C; gdy temperatura spadnie do poziomu + od 19,5°C, kurczenie się mieszka powoduje otwarcie przepływu przez grzejnik do czasu, gdy temperatura wzrośnie do poziomu +20,5°C, przy której rozszerzający się mieszek, poprzez nacisk wywierany na trzpień grzybka, spowoduje zamknięcie przepływu przez grzejnik.
    
3. Na czym polega zasada działania podzielnika?
    
   Podzielnik to urządzenie wskaźnikowe, montowane na grzejniku, rejestruje on określone dane fizyczne odnoszące się do funkcjonowania tego grzejnika w okresie ogrzewczym, które wprowadzone do algorytmu rozliczeń, pozwalają na ustalenie udziału kosztu ciepła oddanego przez ów grzejnik w koszcie ciepła dostarczonego do budynku. 
    
4. Jakie są podstawy prawne stosowania podzielników kosztów centralnego ogrzewania w Polsce?
    
   Podzielniki stanowią integralną cześć układu rozliczeniowego przeznaczonego do stosowania w budynkach wielorodzinnych. Mówiąc o stosowaniu podzielników, należy przez to rozumieć stosowanie wyrobów budowlanych, jakimi są podzielniki, oraz przyjęciu metody rozliczania kosztów centralnego ogrzewania przynależnej do danego typu podzielników.
   Wyposażenie budynków w ww. urządzenia i przyrządy pomiarowe określają przepisy § 136 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
   Zgodnie z tym przepisem "instalacje centralnego ogrzewania w budynku przyłączonym do sieci scentralizowanegozaopatrzenia w ciepło powinny być wyposażone w liczniki do pomiaru ilościciepła dostarczanego do instalacji odbiorczej budynku oraz urządzenia niezbędnedo indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lubinnych lokali".
    
   Przepisy tego rozporządzenia:
   - obowiązują od l kwietnia 1995 r.,
   - muszą być stosowane przy budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie,przebudowie,
     modernizacji oraz zmianie sposobu użytkowania budynków i budowli podziemnych 
     spełniającychfunkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych,
   - mogą, ale nie muszą być stosowane przy remontach i częściowych wymianach(instalacji
     centralnego ogrzewania). 
    
5. Jakie przepisy określają warunki techniczne, którympowinny odpowiadać podzielniki?
    
   Podzielniki, w świetle przepisów obowiązującego prawa - ustawa z dnia 11maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz.U. nr 63, póz. 636 z późniejszymi zmianami), nie są traktowane jako przyrządy pomiarowe. W konsekwencji tego stwierdzenia należy wiedzieć, że podzielniki:
   - nie podlegają legalizacji, uwierzytelnienia lub zatwierdzenia typu,
   - wskazują wartość parametru, który jest wykorzystywany nie do określeniailości zużytego ciepła,
      lecz doustalenia kosztu tego ciepła, ustalonego zgodnie z algorytmem właściwym dladanego
      systemu rozliczeń,
   - uznaje się za stosowane legalnie, jeśli dokumentem potwierdzającym legalnośćich stosowania
      jest dokument wydany przez właściwą jednostkę stosownie dowymagań wynikających z art. 10
      ustawy Prawo budowlane,
   - dla których dokument, o którym mowa wyżej, ma ustaloną datę ważności,to typ podzielnika
      określonyw tym dokumencie może być stosowany w nieograniczonym okresie, jeśli
      zostałzamontowany w okresieważności tego dokumentu,
   - stosowane są wraz z systemem rozliczeń określonym dla danego typupodzielnika w dokumencie,
      o którym mowa wyżej; jest naruszeniem obowiązującego prawa stosowanie określonegotypu
      podzielnika wraz z innymokreślonym w tym dokumencie systemem rozliczeń.
    
   Należy również wiedzieć, że:
   - warunki, jakim powinny odpowiadać podzielniki, określają normy:
   - PN EN 835:1999 Podzielniki kosztów ogrzewania do rejestracji zużycia ciepła przez grzejniki -
     Przyrządy bez zasilania energię elektryczną, działające na zasadzie parowania dyfuzyjnego,
   - PN EN 834:1999 Podzielniki kosztów ogrzewania do rejestracji zużycia ciepłaprzez grzejniki -
     Przyrządy zasilane energią elektryczną.
   - system rozliczeń, właściwy dla danego typu podzielnika, może być w swoich założeniach
     elastyczny i uwzględniać określone warunki techniczne lub organizacyjne jego stosowania,
     o dany typ podzielnika powinien być montowany i użytkowany ściśle według zasad określonych
     przez producenta i zgodnie zwymaganiami stosownej Polskiej Normy lub właściwego dla niego
     dokumentudopuszczającego do stosowania w budownictwie.
    
6. Czy podzielniki kosztów są przyrządami pomiarowymi?
    
   Nie. Przyrządem pomiarowym jest wyrób zdefiniowany w przepisach ustawy z dnia11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz.U. nr 63, póz. 636 z póĄniejszymizmianami). Do grupy przyrządów pomiarowych stosowanych w budynkach mieszkalnych, służących do rozliczeń kosztów dostarczonych mediów, zalicza się:
   - ciepłomierze,
   - wodomierze,
   - gazomierze,
   - liczniki energii elektrycznej. 
    
7. Co jest przedmiotem wskazań podzielnika cieczowego?
    
   W podzielniku cieczowym elementem wskazującym jest rurka zawierająca ciecz ookreślonym stałym składzie chemicznym i stałych parametrach fizycznych,umieszczona na tle skali. Jednostki i sposób oznaczania skali są różne - właściwedla każdej z firm rozliczeniowych. Odczytowi z tej skali podlega poziom cieczypo upływie sezonu ogrzewczego. Rurki napełniane są cieczą przez firmęrozliczeniową. Charakterystyka odparowywania cieczy w rurce jest znana i możebyć przedstawiona na wykresie w postaci krzywej. W dniu dokonywania odczytupracownik tej firmy oprócz odczytu poziomu cieczy (z rurki zamontowanej wpoprzednim roku) montuje nową rurkę, w której poziom cieczy jest taki sam dlakażdejmontowanej rurki i która jest przeznaczona na przyszły sezon ogrzewczy. Różnicapoziomów cieczy w rurce od znanego stanu początkowego do stanu w dniu odczytujest wartością, która po wprowadzeniu do programu komputerowego pozwala naokreślenie udziału kosztu ciepła oddanego przez grzejnik (na którym ta rurkabyła zamontowana) w łącznym rocznym koszcie ciepła budynku, w którym ten grzejnik się znajduje.
    
8. Od czego zależy wysokość słupka odparowanej cieczyz rurki podzielnika w sezonie ogrzewczym?
    
   Wysokość słupka odparowanej cieczy (o określonym składzie chemicznym) z rurki o stałej powierzchni przekroju, w określonym czasie (w sezonie ogrzewczym) zależy od temperatury cieczy (która zależy od temperatury napowierzchni grzejnika) i czasu. Im wyższa jest temperatura cieczy, tym proces odparowania jest szybszy, równocześnie im dłuższy jest czas odparowywania,tym ilość odparowywanej cieczy jest większa.
    
9. Czy użytkownik lokalu może "oszukać" podzielnik?
    
   Konstrukcja podzielnika uniemożliwia przerwanie lub zahamowanie procesu odparowywania cieczy bez uszkodzenia nałożonej plomby. Stosowane przez niektórych użytkowników różne metody oszukania podzielników albo nie powodujązmniejszenia wskazań, albo wręcz odwrotnie, powodują zwiększenie wskazań. 
    
10. Jak duży może być błąd względny, czy może sięgać tysięcy procent?
     
    Zwykle błąd względny może sięgać pojedynczych procent. Np. przy odczycie długości wynoszącej 100 mm błąd odczytu wynoszący l mm daje błąd względny 1%. W takim przypadku błąd przekraczający kilka procent jest mało prawdopodobny. Mówienie o błędzie sięgającym tysięcy procent jest zwykłym nieporozumieniem i świadczyo braku wiedzy o zasadach rozliczania kosztów ciepła przy pomocy podzielnikówkosztów.
     
11. Jaki może być błąd pomiarowy podzielnikacieczowego?
     
    O błędzie pomiarowym, w przypadku podzielnika, nie można mówić, ponieważprzyrządem tym nie dokonujemy pomiaru żadnej wielkości fizycznej. Wskazaniapodzielnika świadczą o przebiegu zmiantemperatury ścianki grzejnika w okresie między kolejnymi odczytami. Procesodparowywania nie może być obciążony błędem, bowiem szybkość odparowania cieczy z rurki podzielnika, wwarunkach rzeczywistych, zależy wyłącznie od temperatury tej cieczy, aprzebieg zmian tej temperatury jest sprzężony z przebiegiem zmian temperaturyna powierzchni grzejnika. Zależności te oraz inne, które mogłyby wpływaćna proces przewodzenia ciepła pomiędzy ścianką grzejnika a ściankąpodzielnika, są uwzględniane w algorytmie rozliczeń oraz w przepisach(opracowanych przez firmy rozliczeniowe) regulującychzasady i warunki montażu podzielników. Błędem może być obciążony odczytpodzielnika - lecz w tym przypadku błąd nie może być wielki. Przyjmując np.wysokość słupka odparowanej cieczy równą 50 mm i błąd bezwzględnyodczytu rzędu l mm, błąd względny w tym przypadku wynosi 2%.
    Uwzględniającskrajną sytuację, w której wysokość słupka odparowanej cieczy wynosizaledwie kilkanaście milimetrów, trudno byłoby oczekiwać błędu rzędukilkunastu procent.